Vị thuốc hoàng kỳ có tác dụng gì?

Hoàng kỳ là một vị thuốc bổ đã được sử dụng lâu đời trong y học Trung Hoa. Các nghiên cứu y học hiện đại cũng đã chứng minh tác dụng hiệu quả trong điều trị một số bệnh lý. Vậy hoàng kỳ có tác dụng gì, cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

Hoàng kỳ là vị thuốc được nghiên cứu và nhắc tới trong sách “Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam” do Giáo sư Đỗ Tất Lợi viết. Trong đây, hoàng kỳ có nhiều thành phần tốt cho sức khỏe, nhiều loại vitamin, khoáng chất thiết yếu.

Tên khoa học của loại cây này là Astragalus membranaceus Bge thuộc họ đậu, được trồng ở nhiều vùng của nước ta để sử dụng cho các bài thuốc trị bệnh. Cách sử dụng phổ biến thường là phơi khô, dùng để sắc thuốc cùng các vị thuốc khác hoặc làm nguyên liệu nấu súp, ngâm trà.

Hiện nay, đã có một số loại thuốc sử dụng hoàng kỳ ở dạng bào chế dược liệu, sử dụng dạng chiết xuất hoặc thuốc viên để tăng dược tính.

Cây thuốc, vị thuốc này có thể có nhiều dạng bào chế. Rễ cây thường được chế biến thành chiết xuất hoặc thành thuốc viên, hoặc dùng để nấu súp và ngâm trà. Hoàng kỳ có thể được dùng với các loại thuốc khác như gừng, cây đương quy và cam thảo.

Theo sách Trung dược học, trong hoàng kỳ có chứa các thành phần dược liệu quý như saccaroza, nhiều loại acid amin, protid (6,16 – 9,9%), cholin, betatain, acid folic, vitamin P, amylase.

Do đó, hoàng kỳ được sử dụng như là một vị thuốc bổ lâu đời trong y học Trung Hoa, có tác dụng cải thiện tình trạng suy giảm miễn dịch, tăng cường ham muốn tình dục và tăng chất lượng tinh trùng. Các nghiên cứu y học hiện đại cũng đã chứng minh tác dụng hiệu quả trong điều trị một số bệnh lý, đặc biệt là điều trị bệnh thận.

Ngoài ra, uống hoàng kỳ như một vị thuốc dùng để chữa bệnh cảm cúm, nhiễm trùng đường hô hấp trên, dị ứng, đau cơ, thiếu máu, HIV/AIDS và có chức năng tăng cường cũng như điều chỉnh hệ thống miễn dịch. Hoàng kỳ cũng được dùng để điều trị hội chứng mệt mỏi mãn tính, bệnh thận, bệnh tiểu đường và cao huyết áp.

Hoàng kỳ giúp phòng ngừa một số bệnh như ung thư và tiểu đường. Vị thuốc này chứa các chất chống oxy hóa, giúp bảo vệ các tế bào khỏi các tổn thương.

Cơ chế tác dụng của hoàng kỳ:

Hiện nay, vẫn chưa có đủ các nghiên cứu về tác dụng của hoàng kỳ. Bạn nên tham khảo ý kiến của các bác sĩ trước khi sử dụng thuốc. Tuy nhiên, đã có vài nghiên cứu cho thấy một vài bằng chứng về khả năng hỗ trợ hệ miễn dịch, hỗ trợ tim và gan khi sử dụng đơn trị liệu hoàng kỳ hoặc kết hợp với các loại thuốc khác. Hoàng kỳ cũng được coi như là thuốc bổ trợ trong quá trình trị liệu cho bệnh nhân ung thư.

Các nhà khoa học cho rằng hoàng kỳ hoạt động bằng cách kích thích hệ thống miễn dịch. Trong các nghiên cứu thí nghiệm, chiết xuất các hoạt chất từ loại cây này làm tăng hoạt động của bạch cầu, các tế bào chống vi khuẩn tự nhiên và các lympho ngay cả khi hoạt động của các tế bào này bị chặn lại bởi các thuốc steroid.

• Liều dùng

Liều dùng có thể khác nhau tùy thuộc vào tình trạng bệnh nhân. Việc lựa chọn liều lượng để dùng có thể dựa vào tuổi, tình trạng sức khỏe và một số vấn đề cần quan tâm khác. Tuy nhiên, không nên tự ý sử dụng hoàng kỳ nếu chưa tham khảo ý kiến của bác sĩ với liều dùng thích hợp.

• Cách dùng

Có thể dùng khoảng 5 – 10g hoàng kỳ cho vào nước đun sôi khoảng 10 – 20 phút để làm trà uống. Có thể đun đi đun lại nước uống hoàng kỳ này cho đến khi nước nhạt.

Bên cạnh đó, có thể dùng kết hợp hoàng kỳ với các loại thảo dược và thực phẩm khác để tăng thêm hiệu quả của loại thuốc bổ này như táo tàu khô, ngũ vị tử, cam thảo, quế chi, hồng hoa, kỷ tử…

Ngoài ra, có thể dùng hoàng kỳ để nấu cháo, nấu thịt hay các món ăn có thể hầm cùng thuốc bắc.

Khi sử dụng hoàng kỳ hoặc kết hợp cùng với một số vị thuốc khác đem đun sôi trong thời gian dài để chắt lọc những dưỡng chất quý gọi là cao hoàng kỳ. Vậy cao hoàng kỳ có tác dụng gì? Đây là bài thuốc bắc được sử dụng trong điều trị giảm cân. Tuy nhiên, nhiều chị em mong muốn giảm cân bằng phương pháp dùng các bài thuốc có chứa hoàng kỳ luôn thắc mắc rằng hoàng kỳ có giảm cân không? Thực ra, hiệu quả giảm cân của các bài thuốc bắc có thành phần hoàng kỳ có thể giúp giảm cân nhưng phải được sử dụng đúng cách cũng như cần phải được tìm hiểu kỹ nguồn gốc xuất xứ và các thành phần có trong bài thuốc để mục tiêu giảm cân được an toàn, hiệu quả.

Hoàng kỳ khá an toàn khi sử dụng đối với đa số người lớn. Các tác dụng phụ khó có thể xác định do hoàng kỳ hay không vì vị thuốc này ít khi dùng riêng lẻ mà thường được dùng chung với các loại thuốc hoặc thảo dược khác.

Hoàng kỳ có công dụng trong việc tăng khả năng của hệ miễn dịch. Do đó, vị thuốc này có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng của một số bệnh thuộc hệ miễn dịch như đa xơ cứng, lupus ban đỏ, viêm khớp dạng thấp…

Trước khi sử dụng hoàng kỳ nên hỏi ý kiến của bác sĩ hoặc thầy thuốc, bởi một số loại có thể gây hại cho sức khỏe người dùng.

Không phải tất cả các tác dụng phụ trên là đầy đủ, có thể có các tác dụng phụ khác chưa được ghi nhận. Do đó, trước khi sử dụng hãy hỏi ý kiến của bác sĩ hay thầy thuốc của bạn.

Một số tương tác xảy ra đã được khi nhận khi dùng phối hợp với hoàng kỳ như sau:

• Hoàng kỳ có thể có tương tác với một số thuốc điều trị các bệnh lý miễn dịch làm ảnh hưởng đến tác dụng của các thuốc như Cyclosporine và các loại thuốc cortisone. Chính vì thế, tránh sử dụng đồng thời hoàng kỳ với các loại thuốc này hoặc các loại thuốc có tác dụng trên hệ miễn dịch khác cùng lúc.
• Tránh dùng phối hợp với các thuốc lợi tiểu kali.
• Có thể làm tăng nguy cơ chảy máu khi sử dụng đồng thời với các thuốc chống đông máu, kháng cầu, hoặc thuốc chống huyết khối.

Hãy cho bác sĩ biết tất cả các thuốc bạn đang sử dụng cho các mục đích điều trị bệnh khác nhằm tránh những tương tác thuốc xảy ra.

Dưới đây là các lưu ý khi sử dụng hoàng kỳ cần được áp dụng như:

• Nên uống hoàng kỳ vào buổi sáng. Trong trường hợp sau khi uống cảm thấy bất kỳ dấu hiệu nào bất thường thì nên ngưng uống. Chỉ nên sử dụng tối đa khoảng 15g hoàng kỳ mỗi ngày để tránh lạnh dụng. Nếu sử dụng quá liều có thể dẫn đến hậu quả là bệnh càng nặng hơn, mẫn cảm, kích động chân tay hay một số triệu chứng khác.
• Không nên dùng hoàng kỳ khi người bệnh đang bị bệnh nhiễm trùng, sốt, viêm.
• Nên hỏi về các dạng bảo chế khác nhau của hoàng kỳ để lựa chọn cho phù hợp với mục đích sử dụng của bạn.
• Hiện chưa có các bằng chứng xác định cho việc dùng hoàng kỳ ở phụ nữ đang mang thai và cho con bú. Có thể xảy ra những nguy cơ tiềm ẩn cho thai nhi và trẻ bú mẹ. Vì vậy, hãy hỏi bác sĩ trước khi sử dụng hoàng kỳ cho đối tượng này.
• Liệt kê tất cả các thuốc, thảo dược, thực phẩm chức năng… bạn đang sử dụng và thông báo cho bác sĩ biết nhằm tránh những tương tác thuốc có hại.
• Trẻ em có thể dùng hoàng kỳ dưới chỉ định của bác sĩ hoặc thầy thuốc phù hợp về liều dùng và cách dùng.
• Thận trọng không nên dùng hoàng kỳ cho những người bệnh mắc tăng huyết áp, bệnh tim, khó thở.

Trên đây là những thông tin về hoàng kỳ – vị thuốc thường có trong các bài thuốc cải thiện sức khỏe, hỗ trợ điều trị một số bệnh lý liên quan đến thận mãn tính. Để đạt được tác dụng tốt nhất, hạn chế tác dụng phụ và tương tác làm giảm hiệu quả của thuốc đang dùng, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng vị thuốc bổ này.